Borelioza, zwana też chorobą z Lyme lub krętkowicą kleszczową, to wieloukładowe schorzenie przenoszone przez kleszcze z rodzaju Ixodes. Chorobę wywołują bakterie należące do krętków z rodzaju Borrelia (Borrelia burgdorferi sensu lato). Zwykle kleszcze żerują na różnych gatunkach wolnożyjących ssaków i ptaków, jednak bardzo często przypadkowymi żywicielami stają ludzie. W związku z sezonową aktywnością kleszczy, do zakażenia dochodzi zwykle w okresie od maja do listopada. By tak się stało, zakażony krętkami kleszcz musi rozpocząć żerowanie na skórze żywiciela.

Borelioza swoją angielską nazwę (Lyme disease) zawdzięcza miejscowościom Lyme oraz Old Lyme w stanie Connecticut, w których w 1977 roku odnotowano przypadki tej choroby. Dostrzeżono bowiem związek między pojawiającymi się zmianami skórnymi a ukąszeniami kleszczy.

Objawy boreliozy - jak wykryć chorobę?

Przebieg zakażenia boreliozą dzieli się na trzy fazy:

• wczesną miejscową,
• wczesne zakażenie rozsiane,
• późną fazę zakażenia.

Charakterystycznym objawem wczesnej fazy miejscowej jest rumień wędrujący, który pojawia się na skórze po kilku dniach do miesiąca od zarażenia krętkiem. Obserwuje się go tylko u części chorych. Pojawia się w miejscu ukąszenia i z czasem zwiększa swoją powierzchnię, zaś elementem charakterystycznym jest często występujące przejaśnienie jego centralnej części. U części zakażonych pacjentów mogą pojawić się objawy przypominające zakażenie wirusowe - zmęczenie i ogólne rozbicie, bóle mięśni i stawów, powiększenie węzłów chłonnych czy sztywność karku.

Faza wczesnego zakażenia rozsianego może nastąpić w ciągu kilku dni do nawet dwóch lat od ukąszenia. Najczęściej daje objawy reumatologiczne (nawracające zapalenia pojedynczych stawów), kardiologiczne (zaburzenia rytmu serca i przewodnictwa, objawy przypominające chorobę wieńcową) i neurologiczne (porażenie nerwów czaszkowych, zapalenie korzeni nerwowych, limfocytowe zapalenie opon mózgowych).

Późna faza zakażenia boreliozą może nastąpić nawet po kilku latach od ukąszenia kleszcza. Wśród najczęściej występujących objawów można wskazać:

• przewlekłe zanikowe zapalenie skóry kończyn - dotyczy miejsc, na których nastąpiło ukąszenie,
• przewlekłe zapalenie stawów - głównie tych dużych (barki, stawy biodrowe, kolana)
• neuroborelioza - może zająć ośrodkowy lub obwodowy układ nerwowy. Może przebiegać pod postacią zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych, zapalenia pojedynczych nerwów, a także porażenia nerwów czaszkowych, problemów z pamięcią oraz encefalopatii.